Het uitgangspunt is dat mensen in hun eigen levensonderhoud voorzien. Is dit (tijdelijk) niet mogelijk doordat iemand geen werk heeft, dan kunnen mensen deelnemen aan een traject, gericht op arbeidsinschakeling en/of op enige wijze maatschappelijk actief zijn (sociale activering en tegenprestatie).

Hoewel de economie zich herstelt, neemt het aantal mensen dat een uitkering ontvangt nog steeds toe. Dit komt door instroom van:

• een ‘nieuwe’ doelgroep, de mensen die voorheen een Wajong-uitkering of Wsw-dienstverband (Wet sociale werkvoorziening) kregen en die vanaf 1 januari 2015 onder de doelgroep Participatiewet   vallen;
• het aantal vergunninghouders, dat is toegenomen.

Om de kansen op arbeid te vergroten, is een integrale aanpak nodig waarin onderwijs, bedrijfsleven, gemeenten, UWV en sociale werkbedrijven samenwerken. We doen dit op het niveau van de Arbeidsmarktregio Noord-Holland-Noord. Hiervoor is het Regionaal Platform Arbeidsmarkt (RPA) ingericht, inclusief het overlegorgaan Werkbedrijf. Het Werkbedrijf voert de garantiebanenregeling uit. Doelgroep van deze regeling zijn mensen met een arbeidsbeperking die in het doelgroepenregister zijn opgenomen. In het Sociaal Akkoord van april 2013 is afgesproken dat hiervoor 125.000 extra banen worden gecreëerd, 100.000 in het bedrijfsleven en 25.000 bij overheden.

Om de lokale arbeidsmarkt goed te bedienen, werken we met de partners samen in het Bestuurlijk Overleg Arbeidsmarktbeleid Kop van Noord-Holland en in het Werkgeversservicepunt Kop van Noord-Holland.

De kansen voor werkzoekenden om een baan te vinden verbeteren als we actief gebruik maken van verschillende instrumenten. Voorbeelden hiervan zijn proefplaatsing, werkervaringsplaatsen, werken met behoud van uitkering, participatiebanen, loonkostensubsidie, SROI (Social Return on Investment) en ESF (Europees Sociaal Fonds)-subsidiemogelijkheden.
Voor inwoners die (tijdelijk) geen betaald werk hebben is er inkomens-ondersteuning.
Voorop staat dat mensen een actieve rol blijven spelen in de maatschappij. Meer dan de helft van de mensen stroomt in de bijstand vanwege niet-werk gerelateerde redenen. Voorbeelden hiervan zijn echtscheiding, mensen met psychische of psychiatrische aandoeningen waardoor zij niet kunnen werken of een partner met een Aow-uitkering waarbij het gezinsinkomen onder bijstandsniveau ligt.

Een groep mensen die ook aandacht nodig heeft, zijn de vergunninghouders. Door de grote toestroom van asielzoekers in 2015 was de instroom van deze groep in de bijstand in 2016 en 2017 hoog. Het Rijk en Vng (Vereniging Nederlandse Gemeenten) hebben in het Akkoord Verhoogde Asielinstroom van april 2016 extra maatregelen afgesproken. Er is extra budget beschikbaar gesteld. Inmiddels is de asielinstroom flink verlaagd. De Taakstelling Huisvesting Vergunninghouders werd verlaagd van 118 in 2016 naar 62 in 2017. Naar verwachting neemt de Taakstelling in 2018 nog iets verder af naar ca. 50.
Voor de vergunninghouders die in de afgelopen jaren in Schagen zijn komen wonen hebben we extra voorzieningen ingericht om hen snel en gericht naar de arbeidsmarkt te begeleiden.

Gemeente Schagen heeft met Wonen Plus Welzijn een uitvoeringsovereenkomst afgesloten om intensieve aandacht aan de integratie van vergunninghouders te geven. Zij hebben daarover contact met de vergunninghouders zelf en met inwoners en organisaties in Schagen. Eventuele signalen van radicalisering komen daarin naar boven, waarop we dan op casusniveau kunnen reageren.

Het is voor mensen belangrijk betrokken te zijn bij de samenleving en hun omgeving. Het hebben van zinvol werk draagt daar aan bij. Als betaald werk niet mogelijk is, biedt participatie in de samenleving door vrijwilligerswerk of betrokkenheid bij activiteiten voldoening en zingeving.

1. Mensen die (tijdelijk) geen betaald werk hebben en daardoor niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien inkomensondersteuning te bieden;
2. Poortwachtersfunctie: voordat mensen hun aanvraag om uitkering doorzetten vinden zij werk of voorzien op andere wijze in hun onderhoud;
3. uitstromers (met beperkte ondersteuning) en groeiers (met ondersteuning) naar de reguliere arbeidsmarkt te begeleiden
4. sociale activering en tegenprestatie: mensen die in de bijstand blijven (‘blijvers’) voor zover mogelijk laten participeren;
5. inzet van volwasseneneducatie. Gemeenten moeten zorgen voor passend onderwijsaanbod voor diverse doelgroepen, met name voor laaggeletterden. Wij werken hierbij samen met de andere gemeenten in de arbeidsmarktregio Noord-Holland-Noord. Gemeente Alkmaar is vanaf 1 januari 2015 centrumgemeente en ontvangt de Rijksbijdrage voor de regio. Deze gemeente stelt in overleg een regionaal educatieplan op. In september 2016 is het Taalakkoord gesloten tussen de gemeenten in Noord-Holland-Noord, het Uwv, de Bibliotheken, het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid (RPA-NHN) om laaggeletterden beter te kunnen bereiken en taalaanbod te kunnen doen.
6. instrumenten en voorzieningen in te zetten en te intensiveren om mensen te laten uitstromen naar werk. Hieronder vallen: doorontwikkeling van het Werkgeversservicepunt, integrale trajecten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar werk en een specifiek aanbod voor vergunninghouders. We werken hierbij nauw samen met de partners: Noorderkwartier, WonenPlusWelzijn, Vluchtelingenwerk, Agros en Mee&de Wering.

Daarnaast hebben we uitvoeringscontracten met aanbieders als Focus, Vak-Fit, Greenlab, Medivak, etc.

Bij de eerste activiteit gaat het om het verstrekken van uitkeringen. Bij de tweede tot en met de vierde activiteit gaat het hoofdzakelijk om inzet van ambtenaren van de gemeente en voor een kleiner deel om het inkopen van producten. Voor de vijfde activiteit ontvangt gemeente Alkmaar het budget, dat wordt ingezet op basis van het regionaal educatieplan.
Punt 6 is een extra inspanning. Dit als reactie op de toename van het aantal uitkeringen, die in belangrijke mate het gevolg is van de hogere instroom van vergunninghouders in de voorgaande jaren.